Nietolerancja glutenu nie jest modnym marketingowym sloganem, który ma sprzedać żywność bezglutenową, tylko poważnym schorzeniem, z którym wiążą się liczne ograniczenia żywieniowe. Chorobą spowodowaną nietolerancją glutenu jest Celiakia, na którą cierpi nawet 1-2% populacji. Powyższe dane są prawdopodobnie zaniżone, ponieważ wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych. Szybka diagnoza to podstawa w leczeniu choroby. W zaobserwowaniu choroby może pomóc znajomość jej objawów.
Kilka słów o celiakii
Inaczej nazywana jest chorobą trzewną. Można na nią zachorować w każdym wieku, choć często ujawnia się u małych dzieci, w okresie dojrzewania, w trakcie ciąży lub operacji. Polega na nietolerancji glutenu – białka obecnego w ziarnach pszenicy, owsa i jęczmienia oraz w produktach spożywczych z nich wytwarzanych. Celiakia długo była uważana za chorobę małych dzieci. Wierzono, że można z niej wyrosnąć. Wykrywalność tej choroby w Polsce nadal pozostawia wiele do życzenia, wykrywa się zaledwie 5% przypadków. W wieku dorosłym, pacjenci zmagający się z celiakią zapadają na poważne schorzenia spowodowane nieprzestrzeganiem diety bezglutenowej.
Objawy celiakii
Sygnały, jakie wysyła organizm, które powinny wzmóc czujność osób nietolerujących glutemu, mogą być mylone z innymi chorobami, np.: zespołem jelita drażliwego, alergią pokarmową lub psychosomatycznymi objawami stresu. Do charakterystycznych objawów celiakii należą: bóle i wzdęcia brzucha, utrata masy ciała, tłuszczowe lub wodniste biegunki, zaburzenia wzrostu, zaburzenia rozwoju u dzieci, zmiana usposobienia, stany depresyjne, a także uporczywa anemia. W przypadku małych pacjentów nieprawidłowe wchłanianie składników pokarmowych może spowolnić rozwój dziecka.
Badania na celiakię
Jeżeli, ktoś zauważy u siebie lub dziecka wymienione powyżej objawy to powinien udać się do lekarza – osoby dorosłe do internisty, a dzieci zależy zabrać do pediatry. Lekarz zleci wykonanie badań laboratoryjnych na celiakię, np.: stężenia przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej (tTG), przeciwko endomysium mięśni gładkich (EmA) oraz przeciwko deamidowanej gliadynie. Z kolei badanie genetyczne zaleca się osobom, u których w rodzinie występuje celiakia. Badania laboratoryjne wykazały, że w rozwoju choroby trzewnej największy udział mają antygeny HLA-DQ2 lub HLA-DQ8. Występują one U 90-95 proc. chorych. W diagnostyce celiakii wykonuje się również biopsję jelita cienkiego, którą przeprowadza się ją podczas gastroskopii lub endoskopowo. Badanie jest nieprzyjemne, dlatego dzieciom podaje się znieczulenie ogólne. Badania krwi naotmiast, nie powinny sprawić problemów.
Leczenie celiakii polega na stosowaniu diety bezglutenowej przez całe życie. Pacjenci z nieleczoną celiakią znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania na chłoniaka jelita cienkiego. Nieleczona choroba może też skutkować niedokrwistością oraz doprowadzić do opóźnienia dojrzewania płciowego i problemów z płodnością. Szczególnym wariantem choroby jest opryszczkowate zapalenie skóry – grudki i pęcherzyki mogą występować na kończynach, tułowiu i skórze głowy.
