Kręgozmyk jest przewlekłą chorobą narządu ruchu, wynikającą z niestabilności kręgosłupa mogącą doprowadzić do znacznego pogorszenia sprawności fizycznej, przewlekłych bólów pleców oraz do wielu objawów neurologicznych. Jest to deformacja kręgosłupa polegająca na przesunięciu kręgów względem siebie. Kręg położony wyżej przesuwa się do przodu względem kręgu położonego niżej, co w skrajnych przypadkach może doprowadzić do całkowitej utraty stabilności kręgosłupa. Przyczyną kręgozmyku jest uszkodzenie, powstanie szczeliny łuku kręgowego w miejscu połączenia wyrostków stawowych górnego i dolnego z powodu zmian zwyrodnieniowych, ubytków kostnych, lub stanów pourazowych kości. Kręgozmyk często mylony jest z tyłozmykiem, w którym krąg podwija się do tyłu. Najczęściej powstaje w dolnym odcinku kręgosłupa lędźwiowego L4-L5 oraz L5-S1. Kręgozmyk może rozwijać się zarówno u dzieci, młodzieży, jak i osób starszych. Choroba może powstać na skutek bezpośredniego urazu kręgosłupa, może być wrodzonym ubytkiem stawów i łuków kręgowych, może mieć przyczynę w zmianach zwyrodnieniowych stawów kręgosłupa.
Objawy, stopnie zaawansowania kręgozmyku
Charakterystyczne objawy kręgozmyku to bóle pleców promieniujące do kończyn dolnych, zaburzenia czucia, niedowłady, osłabienie odruchów, zaniki mięśni, deformacje w okolicy lędźwiowej, pogorszenie sprawności fizycznej, a nawet problemy z poruszaniem, chromanie przystankowe. Uciski na korzenie nerwowe mogą powodować problemy z utrzymaniem moczu. Stopień zaawansowania kręgozmyku sklasyfikowano w skali Meyerdinga: stopień I-przesunięcie mniejsze niż 25%; stopień II-przesunięcie 25-50%; stopień III-przesunięcie 50-75%; stopień IV-przesunięcie powyżej 75%, gdzie 100% oznacza całkowitą utratę styczności dwóch kręgów ze sobą. Stopień zaawansowania kręgozmyku ocenia się na zdjęciach RTG wykonywanych w pozycji stojącej, bo w pozycji leżącej kręgozmyk może samoistnie zanikać i wynik jest zafałszowany. Do oceny zwężenia kanału kręgowego, gdy kręgozmykowi towarzyszą objawy neurologiczne, wskazane jest wykonanie badań tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowym kręgosłupa spowodowane urazowym typem kręgozmyku stosunkowo często występują u sportowców, szczególnie gimnastyków, piłkarzy, skoczków i ciężarowców oraz u zawodowych tancerzy.
Leczenie kręgozmyku
Sposób leczenia kręgozmyku ustala się na podstawie odpowiednich badań obrazowych. W przypadku I i II stopnia wystarcza leczenie zachowawcze polegające na uruchomieniu w pozycji leżącej, farmakoterapii i ćwiczeń zleconych przez fizjoterapeutę. Jeśli ból nie ustąpi i przy wyższych stopniach klasyfikacji Meyerdinga zalecane jest leczenie chirurgiczne stosowne do wieku, stanu zdrowia i objawów neurologicznych u pacjenta. W nowoczesnych Centrach Leczenia Chorób Kręgosłupa jak na przykład klinika Carolina Medical Center w Warszawie zespoły specjalistów wykonują pełny zakres zabiegów klasycznych oraz procedur małoinwazyjnych znacznie skracających proces powrotu do zdrowia.
Po operacji konieczna jest specjalistyczna rehabilitacja ułatwiająca powrót do sprawności fizycznej i odzyskanie utraconego komfortu życia.
