Według specjalistów otyłość jest obecnie jednym z największych problemów zdrowotnych. Z danych wynika, że otyły jest nawet co 4 mężczyzna. U dorosłych nadmierna masa ciała jest przyczyną ponad 80% przypadków cukrzycy i prawie 60% przypadków nadciśnienia. W najmłodszej grupie wiekowej mężczyzn, nieprawidłowy sposób odżywiania – wpływa negatywnie na jakość nasienia, prowadząc również do niepłodności. Na ryzyko rozwoju jakich chorób narażeni są otyli mężczyźni?
Otyłość u mężczyzn – przyczyna niepłodności, cukrzycy i nadciśnienia
Otyłość niezależnie od płci powoduje możliwość rozwoju wielu groźnych schorzeń i chorób. Najczęściej są to stany, które rozwijają się przez wiele lat, tak jak w przypadku raka jelita grubego. Jakie problemy ze zdrowiem powoduje otyłość?
1. Powikłania sercowo-naczyniowe – miażdżyca naczyń
Jest to najczęstsze powikłanie związane z otyłością, wynikające głównie z zaburzeń lipidowych (dyslipidemia). Objawia się m.in. miażdżycą naczyń, która jest następstwem obecności stanu zapalnego. Przerwanie ciągłości naczyń krwionośnych powoduje, że niektóre frakcje cholesterolu przedostają się pomiędzy ich ściany. Układ odpornościowy chcąc usunąć złogi tłuszczowe „posyła” do tych miejsc komórki, które mają za zadanie pozbyć się tłuszczu.
Niestety w zaawansowanej miażdżycy obserwuje się zbyt wysoki poziom cholesterolu w krwi. Komórki usuwające go z pomiędzy naczyń zmieniają się w tak zwane „komórki piankowate”, które z czasem tworzą blaszkę miażdżycową. Im więcej blaszki miażdżycowej, tym średnica naczynia mniejsza. Konsekwencją miażdżycy jest utrudniony przepływ krwi i możliwość powstania zatoru.
2. Zaburzenia metaboliczne – cukrzyca i insulinooporność
Cukrzyca i insulinooporność, to dwie choroby związane nieodłącznie z otyłością – szczególnie jej typem brzusznym. Nadmiar węglowodanów prowadzi do znacznego wzrostu stężenia glukozy w krwi oraz wyrzutu insuliny z trzustki. U zdrowych osób nadmiar glukozy jest magazynowany w postaci substancji zapasowych oraz pobierany przez komórki i przetwarzany na energię. Cukrzyca jest stanem, w którym poziom glukozy w krwi jest niebezpiecznie wysoki (z uwagi na brak lub zbyt małą ilość insuliny wytwarzaną przez trzustkę) – w dłuższej perspektywie cukrzyca prowadzi do licznych powikłań, takich jak uszkodzenie nerek czy wzroku.
Natomiast insulinooporność to sytuacja, w której komórki przestają być wrażliwe na insulinę co powoduje problem z wchłanianiem glukozy. Im częściej następuje duży wyrzut insuliny (po posiłkach węglowodanowych o dużym indeksie glikemicznym), tym większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia cukrzycy oraz insulinooporności.
3. Zaburzenia płodności – obniżona jakość nasienia
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje o drastycznym spadku jakości nasienia wśród mężczyzn. Oprócz substancji chemicznych zawartych w pożywieniu, przegrzewaniu jąder czy infekcji – jednym z głównych powodów spadku potencjału reprodukcyjnego jest otyłość.
Obniżony potencjał reprodukcyjny stwierdza się nawet u młodych mężczyzn w wieku rozrodczym – szacuje się, że w Polsce problem dotyczy co najmniej 20% mężczyzn. Problem często pozostaje niezdiagnozowany, aż do momentu starań się pary o dziecko. Mimo zachowanych prawidłowych funkcji seksualnych, mężczyzna może mieć problem z płodnością. Jakość nasienia można ocenić wykonując seminogram (badanie nasienia laboratoryjne) lub test na płodność dla mężczyzn, dostępny w aptekach. Przy wyborze testu należy wybrać taki, który bada ruchliwość plemników, a nie ich ilość. Ocena jakości nasienia stanowi jeden z wyznaczników ogólnego stanu zdrowia mężczyzny.
Jak zmniejszyć ryzyko otyłości? Dieta, aktywność fizyczna i badania
Otyłość i nadwaga u mężczyzn w największej mierze są wynikiem błędów w odżywianiu oraz brakiem lub zbyt małą aktywnością fizyczną. Ogólne zalecenia dotyczące diety obejmują zmniejszenie ilości przyjmowanych pokarmów i zmniejszenie ich wartości energetycznej, ustalenie stałych godzin posiłków i zredukowanie epizodów kompulsywnego, obfitego jedzenia. Nieodłącznym elementem zachowania prawidłowej masy ciała jest również aktywność fizyczna.
Aktywność fizyczna poza zwiększeniem codziennego wydatku energetycznego powoduje zmniejszenie zawartości tłuszczu brzusznego. Dzięki systematycznej aktywności obniża się ciśnienie tętnicze, poprawia się tolerancja tkanek i komórek na insulinę oraz glukozę oraz poprawia się profil lipidowy.
Zbadaj tarczycę!
Jeżeli mimo diety i ćwiczeń nadal masz problem z zachowaniem prawidłowej wagi lub schudnięciem, należy rozważyć wykonanie badań diagnostycznych – głównie w kierunku zaburzeń funkcjonowania tarczycy. Niedoczynność tarczycy, związana ze zmniejszoną ilością hormonów i spowolnieniem metabolizmu – jest jedną z najczęstszych przyczyn otyłości. W tym przypadku leczenie farmakologiczne pozwala przywrócić równowagę hormonalną i metaboliczną.