Śpiączka cukrzycowa to zaburzenia świadomości u chorych z cukrzycą typu 1 lub 2, spowodowane niedoborem lub nadmiarem insuliny. Do śpiączki cukrzycowej dochodzi w przebiegu ostrych powikłań cukrzycy: zespołu hiperglikemiczno-hipermolalnego, kwasicy ketonowej, kwasicy mleczanowej czy hipoglikemii. Za każdym razem wymaga ona natychmiastowej pomocy specjalistycznej.
Z tekstu dowiesz się:
- jak objawia się śpiączka cukrzycowa,
- jak przebiega leczenie śpiączki cukrzycowej i jak wygląda pierwsza pomoc,
- jak długo trwa śpiączka cukrzycowa.
Cukrzyca jest chorobą, która może prowadzić do wielu powikłań. Jednym z najgroźniejszych jest śpiączka (zapaść) cukrzycowa – zaburzenie metaboliczne objawiające się utratą przez pacjenta świadomości, będące stanem zagrożenia życia.
Śpiączka cukrzycowa hiperglikemiczna, czyli zespół hiperglikemiczno-hipermolalny, charakteryzuje się dużą hiperglikemią, zwiększeniem osmolalności osocza, odwodnieniem i często przednerkową niewydolnością nerek. Może być skutkiem przyjmowania zbyt małych ilości insuliny, zaburzeń w jej podaży lub jednoczesnej sterydoterapii. Śpiączka ketonowa jest efektem kwasicy ketonowej, czyli powikłania cukrzycy objawiającego się zaburzeniami równowagi kwasowo-zasadowej organizmu na skutek niedoboru insuliny. Z kolei śpiączka cukrzycowa hipoglikemiczna może wynikać z przyjmowania za dużych dawek insuliny, zaburzeń jej podaży z powodu nadmiernego wysiłku fizycznego oraz zaburzeń hormonalnych (np. niedoboru hormonów tarczycy).
Śpiączka cukrzycowa – objawy
Głównym objawem śpiączki cukrzycowej jest utrata przez pacjenta świadomości. Zanim do niej jednak dojdzie, mogą wystąpić pewne symptomy ostrzegawcze:
- Śpiączka hipoglikemiczna – objawy
Pierwsze objawy zbyt niskiego poziomu cukru we krwi to pobudzenie emocjonalne (nawet agresja), problemy z koncentracją, bóle i zawroty głowy, uczucie silnego głodu, kołatanie serca, nadmierne pocenie się, rozszerzone źrenice. Później mogą do tego dochodzić zaburzenia widzenia i mowy. Do śpiączki dochodzi przy poziomie glikemii około 20 mg/dl:
- Zespół hiperglikemiczno-hipermolalny (śpiączka hiperglikemiczna) i śpiączka ketonowa – objawy
Objawy śpiączki hiperglikemicznej i ketonowej są podobne – wynikają bowiem z wysokiego poziomu cukru we krwi. Obejmować mogą m.in. zmęczenie i osłabienie, silne pragnienie, wzmożone wydalanie moczu, bóle brzucha, szybki i płytki oddech oraz charakterystyczny, ostry zapach acetonu z ust. Z czasem dojść może do przyspieszenia tętna, spadku ciśnienia i utraty przytomności.
Śpiączka cukrzycowa – pierwsza pomoc, leczenie
Przy podejrzeniu śpiączki cukrzycowej pacjenta należy ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej, zmierzyć mu poziom cukru (badanie glukozy przy pomocy glukometru) i zadzwonić po pogotowie.
Leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych, a prowadzi je najczęściej diabetolog. W przypadku śpiączki hipoglikemicznej, występującej najczęściej, pacjentowi podaje się określoną liczbę ampułek glukozy, a następnie wlew glukozy dożylnie. Czasami domięśniowo lub podskórnie aplikowany jest też glukagon. Śpiączka hiperglikemiczna leczona jest poprzez dożylne nawadnianie organizmu, dożylne podawanie insuliny oraz uzupełnianie elektrolitów: potasu i sodu.
Ile trwa śpiączka cukrzycowa?
To zależy oczywiście od tego, jak szybko pacjent trafi pod specjalistyczną opiekę i otrzyma odpowiednią pomoc. Śpiączkę hipoglikemiczną udaje się z reguły przerwać poprzez dożylne podanie glukozy, natomiast śpiączki hiperglikemiczna i ketonowa wymagają dłuższego, złożonego leczenia przywracającego prawidłowe wartości metaboliczne.
Warto pamiętać, że leczenie musi się odbywać w warunkach szpitalnych, a nie domowych – kluczowe jest ustalenie przyczyn zapaści cukrzycowej i ich wyeliminowanie. Trzeba bowiem mieć świadomość, że skutki uboczne śpiączki cukrzycowej mogą być bardzo poważne – włącznie z uszkodzeniem narządów wewnętrznych, nieodwracalnymi zmianami w strukturze mózgu, a nawet śmiercią.